Deel 3: Auteursrecht, naburig recht, persoonlijkheidsrecht en reproductierechten. (concept)

Auteursrecht  
“Ook bekend als copyright is het recht van de maker of een eventuele rechtverkrijgende van een werk van literatuur, wetenschap of kunst om te bepalen hoe, waar en wanneer zijn werk wordt openbaar gemaakt of verveelvoudigd. Het auteursrecht ontstaat van rechtswege. Men hoeft niets te deponeren of te registreren.” (citaat: Wikipedia)

Door het maken heb je automatisch de auteursrechten. Om te bewijzen dat jij dat stuk op een bepaalde datum al hebt gemaakt is het raadzaam om je werken toch te laten registreren bij de belastingdienst of een notaris. Voor beide geldt dat niet elk kantoor dit doet. Als auterrechthouder heb je ook de rechten voor het vermenigvuldigen van je werk, de kopieerrechten.

Auteursrechten blijven geldig tot 70 jaar na het overlijden van de maker van het werk.

Overdracht auteursrechten
Je kan auteursrechten overdragen aan iemand anders bijvoorbeeld een platenmaatschappij. Je hebt dan weinig tot geen inspraak meer over waar, hoe en hoe vaak je werk dan uitgegeven wordt. Als vergoeding krijg je royalty’s (vergoeding). Overdracht van auteursrecht moet schriftelijk gebeuren, ben wijs en haal er een jurist bij die verstand heeft van dit soort dingen.

Ook al heb je de auteursrechten overgedragen aan bijvoorbeeld een platenmaatschappij dan heb je nog steeds rechten namelijk het persoonlijkheidsrecht. Hiermee kun jij als maker je verzetten tegen aantasting van je werk.

Onder licentie
Om meer controle te houden over je auteursrechten kun je ook een licentie geven. Hiermee geef je een platenmaatschappij toestemming om je werk voor een bepaalde uitgave van je werk. Auteursrechten blijft zo bij de maker jij dus. Licentie uitgeven kan mondelijk gebeuren, ook hier ben wijs en leg de afspraken schriftelijk vast.

Royalty’s voor het vermenigvuldigen van je werk. (kopieerrechten)
Je kan anderen toestemming geven om je werk te gebruiken, je geeft een ander dan een licentie. Jij kan voorwaarden stellen aan de andere partij die met jouw werk iets wil gaan doen. Je kan een platenmaatschappij toestemming geven om je werk op CD uit te brengen in ruil voor royalty’s (vergoeding). Dit kan een vast bedrag zijn of een percentage van de verkoopprijs. (bron: Musiconomie)

Royalty’s is eigenlijk een zeer verwarrend begrip, als je royalty's zegt denk je aan 1 vorm van vergoeding terwijl er vaak verschillende geldstromen zijn. Je hebt onder andere:

• Royalty's voor het al dan niet live in het openbaar vertonen van je werk als scheppende artiest of auteursrechthouder.
• Royalty's voor mechanische reproducties van je werk als scheppende artiest of auteursrechthouder.

  

Naburig recht;
Muzikanten die jouw werken spelen of producers die een cd maakt met jouw werken hebben naburig recht. Als bijvoorbeeld de zanger de tekstschrijver is en de bassist de componist dan hebben de drummer en de gitarist geen auteursrechten maar wel naburig recht. Hiermee kunnen uitvoerende muzikanten of producers zich verzetten tegen ongeoorloofd gebruik van de opnames of registratie van de uitvoering. Het feit dat de muzikant en/of producer mee gewerkt heeft aan het tot stand komen van bijvoorbeeld een plaat geeft de muzikant en/of producer recht op een vergoeding van dit naburig recht.

Vergoedingen (worden ook royalty's genoemd) voor naburig recht zijn:

• Wanneer jij als uitvoerende artiest of producer meewerkt aan een opname van bijv. een CD. Dit wordt met de platenmaatschappij afgesproken en is een vast bedrag of een percentage van de groothandelsprijs. Platenmaatschappijen mogen sommige door hen gemaakte kosten van deze vergoeding aftrekken, meer hierover in deel 5.
• Wanneer het mechanische werk (bijv. CD) waar jij als uitvoerende artiest of producer aan meegewerkt hebt in het openbaar vertoont wordt.

Hoe zit het nu? Uitleg aan de hand van een casus.

In deze casus gaan we uit van een band bestaande uit 4 personen; zanger, bassist, gitarist en drummer. De zanger is de tekstschrijver en de bassist is de componist.

De band gaat uit zijn dak, het eerste platencontract is in de pocket. De platenmaatschappij sluit met de band een deal over de vergoeding als uitvoerende artiest op zijn mechanische drager. Alle vie de bandleden krijgen deze vergoeding omdat zij uitvoerende artiest zijn op de mechanische drager.

De platenmaatschappij betaald royalty's aan STEMRA voor het reproduceren van het werk. STEMRA verdeeld deze vergoeding onder de scheppende artiesten of auteursrechthouders. In dit geval de zanger en de bassist.

Zoals ik het nu begrijp pissen hier de gitarist en de drummer naast de pot, zij hebben namelijk geen recht op royalty’s zij zijn geen scheppende artiest.

Het label huurt een studio en zoekt een producer om de CD op te nemen en samen te stellen. Zodra er opnames zijn gemaakt heeft het label de copyrights van de geluidsopname en hebben de zanger, bassist, gitarist en drummer als uitvoerende artiest een naburig recht verkregen. Ook de producer.

Nu ga ik twee vervolg scenario’s creëren om bepaalde gevolgen duidelijk te maken of te krijgen, voor mezelf maar ook voor iedereen die zoekende is in dit oerwoud.

Scenario 1

De CD verkoopt goed tot zeer goed onder een publiek van liefhebbers. Maar de CD wordt niet op de tv of radio gespeeld en er zijn geen optredens.

(Op zich is dit niet erg realistisch maar is zo gesteld om de verschillen in het voorbeeld zo groot mogelijk te maken.)

Zoals ik het nu begrijp hebben de zanger en de bassist al een inkomsten door de royalty’s die door de platenmaatschappij aan STEMRA betaald moeten worden voor de reproductierechten als scheppende artiest of auteursrechthouder. Daarnaast ontvangen alle vier de bandleden een vergoeding van de platenmaatschappij voor het meewerken aan de opnames als uitvoerende artiest.

Scenario 2

De CD is mateloos populair en wordt de hele dag op radio en tv gespeeld. De verkopen gaan als een speer en menig DJ draait een track op grote evenementen.

Ook hier krijgen de zanger en bassist hun royalty’s en inkomsten van reproductierecht zoals in scenario 1 omschreven, In tegenstelling tot scenario 1 zijn er nu wel veel openbare vertoningen van de opnames die je gemaakt hebt met je band.

Nu komen er twee instanties in actie; BUMA gaat voor componist en tekstschrijver langs bij de winkels, de kapper, de kroeg in het dorp, bij promotors van feesten, iedereen die deze werken openbaar vertoont komt in aanraking met de BUMA welke de auteursrechten komt innen voor de scheppende artiest.

SENA komt in actie en gaat ook langs bij de kapper, de kroeg en die winkel maar die int dan de bijdrage voor de rechthebbende van het naburig recht. Uitvoerende artiesten en de producent van de CD en losse tracks hebben daar recht op.

Het poppodium of festival waar je speelt wordt dus door 2 instanties bezocht om vergoedingen te innen; BUMA voor de auteursrechten van de scheppende artiest, en SENA voor de naburige rechten van de uitvoerende artiesten en producer.

Het enige moment dat de drummer en de gitarist iets zien aan geld is gage wanneer ze optreden en naburig recht als de opgenomen werken openbaar worden vertoont. Voor de rest komen zij er schraal vanaf bij succes van een band waarbij de componist en tekstschrijver ook bandleden zijn.

 

Scenario 1	tekstschrijver	componist
	zanger	bassist	gitarist	drummer
Naburig recht openbaar afspelen mechanische muziek
naburig recht optredens
Auteursrecht optredens
Auteursrechten openbaar afspelen mechanische muziek
gage optredens
vergoeding label voor uitvoerende artiest bij opname
Reproductie rechten
Scenario 2	tekstschrijver	componist
	zanger	bassist	gitarist	drummer
Naburig recht openbaar afspelen mechanische muziek
Auteursrecht optredens
Auteursrechten openbaar afspelen mechanische muziek
gage optredens
vergoeding label voor uitvoerende artiest bij opname
Reproductie rechten

Publishing rechten komen later aan de orde.